Humerusyň suprakondilýar döwülmeleri çagalarda iň köp duş gelýän döwülmeleriň biridir we humerus şafty bilenhumeral kondil.
Kliniki alamatlar
Bazu süňküniň suprakondilýar döwülmeleri esasan çagalarda bolýar we şikesden soň ýerli agyry, şişme, duýgurlyk we disfunksiýa ýüze çykyp biler. Ýeriniň üýtgemegine garamazdan döwülmelerde aýdyň alamatlar ýok we tirsekden ekssudasiýa ýeke-täk kliniki alamat bolup biler. Tirsek myşsasynyň aşagyndaky bogun kapsulasy iň ýüzleý bolup, bogun ekssudasiýasy wagtynda ýumşak bogun kapsulasy, şeýle hem ýumşak nokat hökmünde bilinýär, palpasiýa edilip bilner. Çeýelik nokady, adatça, radial başyň merkezini olekranon ujuna birleşdirýän çyzygyň öňünden ýerleşýär.
Suprakondilýar III görnüşli döwülme ýagdaýynda, tirsegiň iki burçly deformasiýalary bolýar, bu bolsa oňa S görnüşli görnüş berýär. Adatça distal ýokarky goluň öňünde deriasty gögermeler bolýar we döwülme doly süýşse, döwülmäniň distal ujy brakialis myşsasyna girýär we deriasty gan akmasy has çynlakaý bolýar. Netijede, tirsegiň öňünde gyjyklama alamaty peýda bolýar, bu bolsa adatça döwülmäniň golaýynda dermanyň içine girýän süňklü çykyşy görkezýär. Eger ol radial nerwiň zeperlenmegi bilen birlikde bolsa, başam barmagyň dorsal uzalmasy çäkli bolup biler; orta nerwiň zeperlenmegi başam barmagyň we görkeziji barmagyň işjeň bükülmemegine sebäp bolup biler; ulnar nerwiň zeperlenmegi barmaklaryň bölünmeginiň we barmaklaryň arasyndaky çäklilige sebäp bolup biler.
Diagnoz
(1) Diagnozyň esaslary
①Trawma taryhynyň bolmagy; ②Kliniki alamatlar we alamatlar: ýerli agyry, şişme, agyry we disfunksiýa; ③Rentgen suratda suprakondilýar döwülme çyzygy we humerusyň süýşen döwülme bölekleri görkezilýär.
(2) Differensial diagnoz
identifikasiýasyna üns berilmelitirsek çykyşy, ýöne tirsek çykyşyndan gelip çykýan uzaldyjy suprakondilýar döwülmeleri anyklamak kyn. Humerusyň suprakondilýar döwülmesinde, humerusyň epikondilasy olekranon bilen kadaly anatomiki gatnaşygy saklaýar. Şeýle-de bolsa, tirsek çykyşynda, olekranon humerusyň epikondilynyň arkasynda ýerleşýändigi sebäpli, ol has aýdyň görünýär. Suprakondilýar döwülmeler bilen deňeşdirilende, tirsek çykyşynda bilegiň aýdyň görünmegi has uzakda bolýar. Süňk sürtülmeleriniň bolmagy ýa-da ýoklugy hem tirsek bogunynyň çykyşyndan gelip çykýan humerusyň suprakondilýar döwülmelerini anyklamakda rol oýnaýar we käwagt süňk sürtülmelerini döretmek kyn bolýar. Güýçli şişme we agyry sebäpli, süňk sürtülmelerini döredýän manipulýasiýalar köplenç çaganyň aglamagyna sebäp bolýar. Neýrodamar zeperlenme howpy sebäpli. Şonuň üçin süňk sürtülmelerini döredýän manipulýasiýalardan gaça durmaly. Rentgen barlagy anyklamaga kömek edip biler.
Görnüş
Suprakondilýar humeral döwülmeleriň standart klassifikasiýasyna görä, olar uzalma we bükülme bolup bölünýär. Bükülme görnüşi seýrek duş gelýär we lateral rentgen suratda döwülmäniň distal ujunyň humeral süňküň öňünde ýerleşýändigi görkezilýär. Göni görnüşi giňden ýaýrandyr we Gartland ony I-III görnüşlere bölýär (1-nji tablisa).
| Görnüş | Kliniki alamatlar |
| ⅠA görnüşi | Süýşürişsiz, inwersiýasyz ýa-da valgussyz döwülmeler |
| ⅠB görnüşi | Ýeňil süýşme, medial kortikal fluting, humeral kellesinden öňki humeral serhet çyzygy |
| ⅡA görnüşli | Giperekstensiýa, arka kortikal bitewülik, humeral baş öňki humeral serhet çyzygynyň arkasynda, aýlanma ýok |
| ⅡB görnüşi | Synmagyň iki ujunda bölekleýin degişme bilen uzynlyk ýa-da aýlawly süýşme |
| ⅢA görnüşli | Kortikal kontaktsyz, esasan medial arkadan distal tarapa çenli doly arka süýşme |
| ⅢB görnüşi | Aýdyň süýşme, döwülme ujunda ýumşak dokumalaryň ornaşmagy, döwülme ujunda uly bir üst-üste galmak ýa-da aýlanyşykly süýşme |
1-nji tablisa Suprakondilýar humerus döwülmeleriniň Gartland klassifikasiýasy
Sowgat
Optimal bejergiden öň, tirsek boguny wagtlaýynça 20° - 30° büküliş ýagdaýynda berkitmeli, bu bolsa diňe bir hassa üçin amatly bolman, eýsem newrodamar gurluşlarynyň dartgynlylygyny hem azaldýar.
(1) I görnüşli humeral suprakondilýar döwülmeler: daşarky fiksasiýa üçin diňe gips ýa-da gips gerek, adatça tirsek 90° bükülende we bilek neýtral ýagdaýda aýlananda, daşarky fiksasiýa üçin 3-4 hepde uzyn gol gips ulanylýar.
(2) II görnüşli humeral suprakondilýar döwülmeler: Bu görnüşli döwülmeleri bejermekde tirsekleriň giperuzalmasynyň we burçunyň el bilen azaldylmagy we düzedilmegi esasy meselelerdir. °) Fiksasiýa azaldylandan soň ýagdaýy saklaýar, ýöne täsirlenen agzanyň newrodamar şikeslenmesiniň töwekgelçiligini we ýiti fassiýa kompartment sindromynyň töwekgelçiligini ýokarlandyrýar. Şonuň üçin, perkutanKirschner sim fiksasiýadöwülmäniň ýapyk reduksiýasyndan soň (1-nji surat), soňra bolsa howpsuz ýagdaýda gips gutusynyň kömegi bilen daşarky fiksasiýadan soň iň gowusydyr (tirsek bükülmesi 60°).
1-nji surat Perkutan Kirschner sim fiksasiýasynyň suraty
(3) III görnüşli suprakondilýar humerus döwülmeleri: III görnüşli suprakondilýar humerus döwülmeleriniň ählisi deri arkaly Kirşner siminiň berkidilmegi arkaly azaldylýar, bu häzirki wagtda III görnüşli suprakondilýar döwülmeleri üçin standart bejergi bolup durýar. Adatça ýapyk we deri arkaly Kirşner siminiň berkidilmegi mümkin, ýöne ýumşak dokumalaryň ýerleşmegini anatomik taýdan azaltmak mümkin bolmasa ýa-da brakial arteriýanyň zeperlenmegi bolsa, açyk azaldylma zerurdyr (2-nji surat).
5-3-nji surat Suprakondil süňküniň döwülmeginiň operasiýadan öňki we operasiýadan soňky rentgen filmleri
Bazu süňküniň suprakondilýar döwülmelerini açyk reduksiýa etmek üçin dört hirurgiki usul bar: (1) lateral tirsek çemeleşmesi (anterolateral çemeleşme bilen birlikde); (2) medial tirsek çemeleşmesi; (3) medial we lateral tirsek çemeleşmesiniň utgaşdyrylmagy; we (4) arka tirsek çemeleşmesi.
Gapdal tirsek çemeleşmesiniň hem, medial çemeleşmesiniň hem az zeperlenen dokuma we ýönekeý anatomiki gurluş ýaly artykmaçlyklary bar. Medial kesik gapdal kesikden has howpsuzdyr we ulnar nerwiniň zeperlenmeginiň öňüni alyp biler. Kemçiligi, olaryň hiç biriniň kesikiň garşy tarapynyň döwülmegini gönüden-göni görüp bilmeýändigi we diňe el bilen duýmak arkaly azaldylyp we berkidilip bilinýändigi, bu bolsa operator üçin has ýokary hirurgiki tehnikany talap edýändigidir. Arka tirsek çemeleşmesi triseps myşsasynyň bitewüliginiň ýok edilmegi we has uly zeper ýetmegi sebäpli jedelli boldy. Medial we lateral tirsekleriň bilelikdäki çemeleşmesi kesikiň garşy tarapdaky süňk ýüzüni gönüden-göni görüp bilmeýän kemçiligiň öwezini dolup biler. Ol medial we lateral tirsek kesikleriniň artykmaçlyklaryna eýedir, bu bolsa döwülmegi azaltmaga we berkitmäge ýardam edýär we lateral kesikiň uzynlygyny azaldyp biler. Dokumalaryň şişmeginiň ýeňilleşdirilmegine we çökmegine peýdalydyr; ýöne onuň kemçiligi, hirurgiki kesikiň artmagydyr; şeýle hem arka çemeleşmeden has ýokarydyr.
Kynçylyk
Suprakondil süňküniň döwülmeginiň kynçylyklary aşakdakylary öz içine alýar: (1) newrodamar şikesi; (2) ýiti septal sindrom; (3) tirsek gatylygy; (4) ossifikans mioziti; (5) awaskulýar nekroz; (6) kubitus warus deformasiýa; (7) kubitus walgus deformasiýa.
Gysgaça beýan et
Suprakondilýar süňk döwülmeleri çagalarda iň köp duş gelýän döwülmeleriň arasyndadyr. Soňky ýyllarda suprakondilýar süňk döwülmeleriniň pes derejede azalmagy adamlaryň ünsüni çekdi. Geçmişde kubitus warus ýa-da kubitus walgusyň pes derejede azalmagy däl-de, distal humerus epifiz plastinkasynyň ösüşiniň saklanmagy sebäpli ýüze çykýandygy hasaplanylýardy. Häzirki wagtda güýçli subutnamalaryň köpüsi süňk döwülmeleriniň pes derejede azalmagynyň kubitus warus deformasiýasynda möhüm faktor bolup durýandygyny goldaýar. Şonuň üçin suprakondilýar süňk döwülmeleriniň azalmagy, ulnar süýşmeginiň düzedilmegi, gorizontal aýlanmagy we distal humerusyň beýikliginiň dikeldilmegi esasy faktorlardyr.
Humerusyň suprakondilýar döwülmelerini bejermegiň köp usullary bar, mysal üçin el bilen azaltmak + daşarky fiksasiýagips guýma, olekranon dartgy, şina bilen daşarky fiksasiýa, açyk reduksiya we içki fiksasiýa, şeýle hem ýapyk reduksiya we içki fiksasiýa bilen. Geçmişde manipulýasiýa reduksiyasy we gips daşarky fiksasiýa esasy bejeriş usullary bolup, Hytaýda kubitus varus 50% -e çenli ýokarlanandygy habar berildi. Häzirki wagtda II we III görnüşli suprakondilýar döwükler üçin döwük azaldylandan soň deri arkaly iňňe fiksasiýa umumy kabul edilen usula öwrüldi. Onuň gan üpjünçiligini bozmazlygy we süňküň çalt sagalmagy ýaly artykmaçlyklary bar.
Süňkleriň ýapyk azaldylmagyndan soň Kirşner simini fiksasiýa etmegiň usuly we optimal sany barada hem dürli pikirler bar. Redaktoryň tejribesi, fiksasiýa wagtynda Kirşner simleriniň biri-biri bilen iki bölege bölünmelidigini görkezýär. Süňk tekizligi näçe uzak bolsa, şonça-da durnukly bolýar. Kirşner simleri döwük tekizliginde kesişmeli däl, ýogsam aýlanma gözegçilikde saklanmaz we fiksasiýa durnuksyz bolar. Orta Kirşner simini fiksasiýa edende ulnar nerwine zeper ýetmezligi üçin üns bermeli. Iňňäni dyrnagyň egilen ýagdaýynda geçirmäň, dyrnagyň yza hereket etmegi üçin dyrnagy biraz düzläň, başam barmagyňyz bilen ulnar nerwine degip, ony yza itekläň we K-simini howpsuz geçiriň. Çapraz Kirşner siminiň içki fiksasiýasyny ulanmak operasiýadan soňky funksional dikeldişde, döwükleriň sagalmagynyň tizliginde we döwükleriň sagalmagynyň ajaýyp tizliginde mümkin bolan artykmaçlyklara eýedir, bu bolsa operasiýadan soňky irki dikeldiş üçin peýdalydyr.
Ýerleşdirilen wagty: 2022-nji ýylyň 2-nji noýabry
